Toàn cầu hóa đã giúp
nhân loại phát triển tình liên đới. Nhân loại trở nên một cộng
đồng sinh mệnh. Sự an nguy không còn của riêng ai mà là của tất cả mọi người.
Cứu người chính là cứu mình. Vì một thảm họa nếu không sớm được ngăn chặn, sẽ
mau chóng lan tràn khắp thế giới. Liên đới đang trở thành đức tính không thể
thiếu được trong đời sống hiện tại. Nó không chỉ là một việc làm thiện nguyện
mà còn là một nhiệm vụ cấp bách của mọi công dân trên hành tinh. Biết sống liên
đới, nhân loại đang đi vào con đường Phúc Âm.
Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu đã nhiều lần nhắc đến tình liên đới.
Phải liên đới vì mọi người đều là anh em với nhau. Phải liên đới vì đó là điều
kiện vào Nước Trời.
Bài Phúc Âm hôm nay cho ta thấy điều đó. Có lẽ khi đọc bài dụ
ngôn này, có nhiều người bất mãn tự hỏi: “Ông nhà giàu đâu có tội gì mà phải
xuống hỏa ngục. Ông không gian tham, trộm cắp, bóc lột. Tiền của do công sức mồ
hôi nước mắt ông làm ra, ông có quyền ăn xài chứ? Giàu có đâu phải là tội?”.
Vâng, giàu có đâu phải là một tội. Tuần trước Chúa Giêsu đã cho
ta thấy giá trị tích cực của tiền bạc khi dạy ta hãy dùng tiền của mua lấy bạn
hữu để họ đưa ta vào cuộc sống vĩnh cửu. Tiền bạc, nếu biết sử dụng, sẽ có giá
trị tích cực. Nhưng nếu không biết sử dụng, sẽ trở thành nguy cơ.
Nguy cơ thứ nhất là: tiền bạc có thể mê hoặc
tâm hồn.
Khi đó tiền bạc sẽ trở thành sợi dây trói buộc. Tâm hồn mê tiền
bạc giống như con chim bị cột, không cất cánh bay cao, bay xa được. Đó là
trường hợp chàng thanh niên đạo đức trong Phúc Âm. Anh đến hỏi Chúa Giêsu làm
thế nào để được sống đời đời. Anh muốn vươn lên, muốn tiến bộ trên đường đức
hạnh. Nhưng tiền bạc đã ngăn cản bước tiến của anh. Chúa Giêsu cất tiếng gọi
anh. Nhưng tiền bạc đã trói buộc bước chân. Và anh bỏ cuộc quay về. Đành cam
chịu với nếp sống tầm thường xưa cũ.
Nguy cơ thứ hai là: tiền bạc dễ làm cho trái
tim thành xơ cứng, chai đá.
Người có nhiều tiền bạc dễ rơi vào tình trạng tự mãn. Tự mãn với
những gì mình có, người giàu sẽ không cần tới ai khác và vì thế sẽ không chú ý
đến những người chung quanh. Đó là trường hợp ông nhà giàu trong bài Phúc Âm
hôm nay. Ông có nhà cao cửa rộng, mặc toàn gấm vóc lụa là, ngày ngày yến tiệc
linh đình. Chỉ mải mê hưởng thụ, ông không có thời giờ nghĩ đến người khác.
Ladarô nằm thoi thóp bên cửa nhà mà ông không nhìn thấy. Ladarô có rên rỉ vì
đau đớn, đói khát ông cũng không nghe thấy. Tự mãn đã khiến trái tim ông khép
chặt lại, biến ông thành vô cảm trước những đau khổ của tha nhân. Những mẩu
bánh dư thừa, ông đâu có tiếc gì. Thế nhưng ông chẳng có thời giờ nghĩ đến
Ladarô. Và người ta vất những mẩu bánh dư thừa vào thùng rác trong khi Ladarô
mơ ước được những mẩu bánh dư ăn cho đỡ đói. Tự mãn đã biến ông nhà giàu thành
ích kỷ, thiếu tình liên đới.
Nguy cơ lớn nhất mà tiền bạc có thể dẫn tới:
đó là làm cho ta mất hạnh phúc đời đời.
Hạnh phúc trên Nước Trời là một cuộc sống hiệp thông trong tình
yêu của Chúa Ba Ngôi. Tình yêu của Chúa Ba Ngôi là một tình yêu dâng hiến trọn
vẹn. Cho đi tất cả để nhận lãnh được tất cả. Những người ích kỷ không biết cho
đi, không biết chia sẻ, không thể tham dự vào sự sống hiệp thông này. Vì thế,
người ích kỷ là người tự chọn con đường xuống hỏa ngục. Kẻ khép cửa lòng trước
nỗi khốn cùng của tha nhân, là người tự đào huyệt chôn mình. Người sống thiếu
tình liên đới là người tự trục xuất mình ra khỏi Nước Trời.
Bây giờ thì chúng ta hiểu tại sao ông nhà giàu lại bị đày đọa
trong hỏa ngục. Ông nhà giàu không có tội gì. Ông chỉ có tội thiếu sót: thiếu
sót tình liên đới, thiếu sót sự chia sẻ. Trước đây ông đóng kín cửa để tự ngăn
mình với Ladarô. Nay cánh cửa đó biến thành vực sâu thăm thẳm chia cắt hai người.
Trước kia ông chỉ cần xoay nắm mở cửa là gặp được Ladarô. Nay ông không tài nào
vượt qua được vực thẳm ngăn cách. Trước kia ông nghĩ sẽ không bao giờ cần tới
Ladarô. Nay ông biết mình cần Ladarô cho mình một giọt nước thì đã trễ. Tình
liên đới nếu không tạo lập ở thế gian, khi chết rồi sẽ không còn cơ hội nữa.
Qua dụ ngôn này, Chúa muốn dạy ta biết: Ta sống trong cuộc đời
không đơn lẻ, nhưng sống với người khác. Người ta không phải là những đường
thẳng song song không bao giờ gặp nhau. Trái lại vận mệnh chúng ta đan xen vào
nhau. Vì thế trách nhiệm liên đới là không thể thiếu được. Do đó cần phải quan
tâm đến những người chung quanh mình. Sự quan tâm này không phải tự nhiên có
được, nhưng phải tập luyện hằng ngày. Phải rèn luyện một trái tim nhạy bén biết
cảm thương những cảnh ngộ bất hạnh. Phải rèn luyện một trái tim quảng đại sẵn
sàng chia sẻ với những anh em thiếu thốn.
Lạy Chúa, xin mở mắt con để con nhìn thấy Chúa trong những anh
em sống chung quanh con. Xin mở tai con để con nghe được tiếng họ đang than van
đau khổ. Xin mở trái tim con để con biết chia sẻ với mọi người những niềm vui,
nỗi buồn của họ. Amen.
ĐTGM.
Giuse Ngô Quang Kiệt
