Chia sẻ và cảm thông là một nét đẹp truyền thống của
người Việt Nam chúng ta. Mỗi khi có
thiên tai hoạn nạn, mọi người không phân biệt nguồn gốc, tôn giáo hay chính kiến,
đều chung tay góp sức chia sẻ và đỡ nâng những đồng bào gặp nạn. Tục ngữ ca dao Việt Nam có rất nhiều bài diễn
tả lòng quảng đại của con cháu Lạc Hồng. “Một miếng khi đói bằng một
gói khi no,” “Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải
thương nhau cùng.” Những câu ca dao này cho thấy tình liên đới sẻ
chia đã ăn sâu vào tâm thức người Việt. Kết quả rất khả quan của các đợt quyên góp
trong đại dịch Covid-19 và thiên tai bão lụt gần đây đã chứng minh và cụ thể
hóa những lời ca dao từ ngàn đời đó.
Lời Chúa trong Chúa nhật 32 này
muốn gửi đến chúng ta thông điệp chính là “lòng quảng đại.” Trước hết là lòng quảng đại của Thiên
Chúa. Thiên Chúa là Đấng quảng đại và
giàu lòng thương xót. Dựa trên giáo huấn
của mạc khải, Ki-tô hữu tin rằng: Ngài tạo dựng mọi sự mọi loài và trao cho con
người quản lý trông nom. Ngài lại ban
cho con người vinh quang chỉ kém các thiên thần. Ngài cũng dành phần thưởng cho người công
chính là thiên đàng vinh phúc. Thư gửi
giáo dân Híp-ri (Bài đọc II) nói với chúng ta: lòng quảng đại của Thiên Chúa đạt
tới đỉnh cao qua cái chết của Chúa Giê-su trên thập giá. Hy tế thập giá của Đức Giê-su đã thay thế hoàn
toàn hy tế Cựu ước. Của lễ của Giao ước
mới không còn là bò, chiên hay những loại sản vật, nhưng chính là Đức Giê-su,
Con Thiên Chúa nhập thể làm người. Từ
cây thập giá trên đồi Can-vê năm xưa, nguồn ơn thánh vẫn tuôn đổ dồi dào cho mọi
thế hệ, đến với mọi nền văn hóa. Cuộc sống
con người hiện tại đang là sự đợi chờ. Chúng
ta đợi chờ Chúa Giê-su đến trong vinh quang, đó là ngày cánh chung hay ngày tận
thế. Tuy vậy, nếu chúng ta không được gặp
Đức Giê-su trong ngày cánh chung, thì ai trong chúng ta cũng sẽ được (hoặc phải)
gặp Người vào thời điểm sau hết của cuộc đời, tức là giờ chết. Thiên Chúa là Đấng quảng đại và bao dung. Ngài sẵn sàng tha thứ mọi tội lỗi cho chúng
ta, nếu chúng ta thành tâm tin tưởng và tuân giữ giáo huấn của Ngài.
Nếu Thiên Chúa quảng đại với tất
cả chúng ta, thì chúng ta cũng phải sống quảng đại với anh chị em mình. Hai người phụ nữ, đều là bà góa, được nêu
trong hai bài Sách Thánh. Hai người phụ
nữ này sống ở hai thời điểm khác nhau trong lịch sử, nhưng lại có chung một điểm,
đó là lòng quảng đại. Người phụ nữ ở
Xa-rép-ta quảng đại với con người; còn người phụ nữ trong đền thờ Giê-ru-sa-lem
lại quảng đại với Thiên Chúa. Một bà
giúp đỡ vị ngôn sứ, là người của Thiên Chúa; bà kia công đức cho Đền thờ là nơi
Chúa hiện diện. Cả hai đều là những người
nghèo khó, nếu không nói là khánh kiệt. Dù
vậy, họ vẫn sẵn sàng chia sẻ. Người phụ
nữ trong sách Các Vua được thưởng công ngay tức khắc; người phụ nữ trong Tin Mừng
được chính Thiên Chúa ghi công.
Trong một trình thuật ngắn, thánh
Mác-cô (Bài tin Mừng) lồng ghép lời phê phán của Chúa Giê-su đối với những kinh
sư Do Thái và hình ảnh người đàn bà góa. Hai hạng người này thuộc hai đẳng cấp khác
nhau trong xã hội và trong tôn giáo. Một
người được dân chúng kính trọng; người kia thường bị dân chúng coi thường, hoặc
ít là thương cảm. Ấy vậy mà những ông
kinh sư lại bị phê bình và kết án; trong khi người đàn bà góa lại được khen ngợi
và được nêu gương. Lời Chúa dường như đảo
lộn quan niệm và thang bậc giá trị theo cách nhìn thông thường của chúng ta. Qua Tin Mừng hôm nay, Chúa Giê-su muốn khẳng định:
đừng đánh giá một người dựa trên địa vị xã hội, y phục hay vai trò tôn giáo,
nhưng phải nhìn ở cái tâm và dựa trên nhân phẩm con người.
Tại Việt Nam chúng ta, sau những
bê bối về quyên góp và về những hoạt động từ thiện, lòng quảng đại bị biến dạng
gây hiểu lầm. Có người làm từ thiện để
khoe khoang, phô trương thanh thế. Những
người này làm “từ thiện” vì bản thân, cho bản thân hơn là vì người khác và cho
người khác. Hãy trả lại cho khái niệm “từ
thiện” ý nghĩa chính xác của nó, như câu ngạn ngữ “Của cho không bằng cách
cho.” Thánh Phao-lô đã nhắc lại giáo
huấn của Chúa Giê-su cho các kỳ mục tại Ê-phê-xô: “Cho thì có phúc hơn
là nhận” (Cv 20,35).
Vâng, “của cho” là điều rất đáng
quý, thể hiện sự quan tâm, chia sẻ đối với những người còn khó khăn, vất vả,
hoàn cảnh đáng thương; song lớn hơn rất nhiều đó là “cách cho” để làm sao người
được nhận hỗ trợ, nhận quà cảm nhận được tấm chân tình và tình cảm thiết thực.
TGM Giu-se Vũ Văn Thiên
