THÁNH GIÁ
Thánh Giá là gì?
Tôi nhìn thấy thánh giá mỗi ngày.
Tôi nghe nói
về thánh giá rất thường. Thánh giá trên tháp chuông. Thánh giá
trên bàn thờ. Thánh giá bán trong tiệm. Thánh giá ngoài
nghĩa trang. Thánh giá trên tường đá. Thánh giá
trong nghệ thuật. Thánh giá trong thi ca. Thánh giá ở
khắp nơi. Nhưng thánh giá là gì? Ðể tìm câu trả
lời không phải là vấn đề đơn giản. Có nhiều ýnghĩ khác nhau về thánh giá. Tùy theo mỗi
người mà thánh giá có giá trị khác biệt.
*
* *
Thánh giá bằng vàng thì giá trị
hơn bằng gỗ. Thánh giá vàng cũng tùy theo to nhỏ mà giá đắt hay rẻ.
Người mua trả
giá để được bớt. Người bán thì lại mong giá cao. Người có tiền
thì mua thánh giá vàng tốt. Kẻ ít tiền thì mua vàng dở. Họ lừa nhau,
không cẩn thận thì mua phải thánh giá vàng giả. Ai cũng muốn
thánh giá vàng. Họ vất vả, đam mê kiếm tiền để tích trữ loại
thánh giá này. Khi mất thì đau khổ tiếc xót. Thánh giá là
đơn vị kinh tế để ấn định tiền bạc. Thánh giá xác định sự giàu có.
*
* *
Thánh giá cũng được dùng để trang
điểm. Họ đeo từng chùm thánh giá trên vành tai, bên
mái tóc nhuộm xanh, đỏ. Người thích thì không sao, người không ưa thì lúc đó kẻ
đeo thánh giá bị khinh bỉ. Có người thích trang điểm bằng thánh giá trên giây
chuyền vàng. Họ đeo thánh giá ở dạ hội, ở tiệc cưới, ở các buổi tiếp
tân. Lúc đó, ý nghĩa của thánh giá để kéo kẻ khác
chú ý đến mình. Và cũng có những thánh giá trên vùng ngực hở hang. Lúc ấy, thánh
giá nằm trong duyên cớ của những rung cảm cám dỗ. Người có thánh
giá để trang điểm thì hãnh diện. Kẻ không có thì thèm muốn. Thánh giá lúc
này là xúi đẩy của lòng tham.
*
* *
Thánh giá ở ngoài nghĩa trang thì
vắng lặng, ít ai nhìn. Thánh giá bị mưa lạnh, bị nắng gay gắt. Thánh giá
vàng thì được săn sóc, giữ gìn cẩn thận. Thánh giá ở ngoài nghĩa trang có thể gẫy đổ từ lâu
nhưng chẳng ai để ý. Nhưng nếu Chúa ở trên thánh giá đó thì được tự do ngắm
mây trời. Có cái hoang lạnh của buổi chiều mưa phùn, nhưng cũng
có thể có tiếng hót của một cánh chim nào đó dừng chân hát vui. Có thể là sương
rơi, là gió bão, nhưng Chúa không ngột ngạt vì hương phấn như những thánh giá
vàng trên ngực, trên cổ của con người. Thánh giá ngoài nghĩa trang thì không được săn sóc,
nhưng Chúa có tự do để thảnh thơi nhìn hoa nở, nhìn nắng bay. Thánh giá
trên giây chuyền để trang điểm thì Chúa bị người ta nhìn, và nhiều khi nhìn bằng
những ánh mắt thiếu trong sạch.
*
* *
Cũng có nơi thánh giá được dùng để
xuống đường. Họ vác thánh giá không phải để lên đồi chịu đóng đinh,
nhưng để đi biểu tình và đóng đinh kẻ khác. Thánh giá với
khẩu hiệu. Thánh giá với những bàn tay nắm chặt hận thù. Thánh giá đằng
trước mũi súng. Thánh giá để đánh nhau. Thánh giá bây
giờ là phương tiện tranh đấu. Nếu Chúa nằm trên thánh giá đó chắc Chúa sợ lắm. Suốt cuộc đời,
Ngài chỉ dậy các môn đệ của Ngài cách chết chứ chẳng bao giờ dậy cách chiến đấu.
Các nhà lãnh tụ thì dậy kẻ theo họ
chiến thuật tranh giành ảnh hưởng. Họ phải biết làm sao để áp đặt kẻ thù. Họ phải học
cách tiêu diệt đối phương. Thày Giêsu chỉ dậy môn sinh của mình phải chuẩn bị chết
(Mt 21,12-13). Vì thế, khi thánh giá bị vác xuống đường biểu tình, chắc
hẳn Chúa phải luống cuống lắm vì Ngài nào có biết gì.
*
* *
Có thánh giá trên lầu chuông gỗ,
có thánh giá trong bảo tàng viện. Thánh giá trên lầu chuông thì có khi phủ bụi mờ,
mạng nhện che kín. Thánh giá không có người săn sóc, nhưng chiều chiều có
tiếng chuông phổ nhạc. Sáng sáng có lời chuông đưa kinh. Con người bỏ
Chúa phủ bụi nhưng có đàn bồ câu bay về, đậu xuống chuyện trò. Thánh giá
trong bảo tàng viện là thánh giá qúy. Họ canh giữ cẩn thận. Nhưng khi được
con người canh giữ cẩn thận thì Chúa trên thánh giá đó có nhiều lo âu. Người ta rình
mò ăn cắp. Thánh giá bị đặt trong lồng kính. Nếu Chúa ở đó
chắc ngột ngạt vì bị giam hãm. Ngày ngày, hàng ngàn con mắt đi qua dòm ngó. Nếu Chúa ở đó
chắc Chúa bối rối lắm. Chúa trên thánh giá gỗ xấu xí thì lại được tự do. Chúa trên thánh
giá mà được loài người giữ gìn quý hóa lại là một cõi tù đầy.
*
* *
Người Kitô hữu nhận thánh giá để
phân biệt mình khỏi tôn giáo khác. Giữa những người Kitô hữu, tu sĩ lại đeo thánh
giá để phân biệt họ không là giáo dân. Giữa tu sĩ, thánh giá cũng được để phân biệt trên nhẫn
bạc, trên gậy cầm để nói ai là thầy thượng phẩm chức vị, ai là tu sĩ thường. Như vậy, thánh
giá cũng được dùng để là dấu hiệu phân biệt. Những ngày còn
sống, Chúa lao tác mệt nhọc, nhưng không phải để xây đền thờ. Chúa vất vả
đi mòn lối trên bụi đường Galilêa nhưng không phải để may cờ, dán bích chương hầu
loan báo một tôn giáo mới. Chúa xây dựng Nước Thiên Chúa trong tim con người. "Chính nơi
điều này mà mọi người sẽ biết các con là môn đệ Ta: ấy là các ngươi có lòng
thương mến lẫn nhau" (Yoan 13,35). Tình yêu vô hình, không nhìn thấy thì Chúa lại bảo lấy
làm dấu hiệu cho người ta nhìn. Còn thánh giá hữu hình, ai cũng nhìn được thì Chúa lại
chẳng chọn làm dấu hiệu.
Trên đường từ Jerusalem lên núi sọ
có rất nhiều người nhìn Chúa vác thánh giá. Có nhiều kẻ
đã được thừa hưởng ân huệ của Ngài, được Ngài chữa bệnh, được Ngài nuôi ăn
nhưng họ không vác thánh giá đỡ Ngài. Không một môn đệ nào ghé vai gánh cho Thầy mình đỡ mỏi. Chúa đã nhiều lần
qụy ngã vì yếu sức. Kẻ vác thánh giá đỡ Ngài là Simon, người xứ Kyrene (Lc
23,26). Phúc Âm không hề nói là ông Simon đã được thừa hưởng đặc
ân gì của Chúa cả. Và có thể ông ta là một người ngoại giáo. Ðời là vậy, có
nhiều kẻ theo Chúa nhưng để Chúa vác thánh giá một mình. Có kẻ trên
danh nghĩa không là người theo Chúa nhưng lại nhờ họ mà Chúa đỡ khổ.
*
* *
Thánh giá là gì?
Có quá nhiều loại thánh giá:
- Thánh giá để trang điểm. Ðiều đó đúng.
- Thánh giá là đơn vị kinh tế
tính bằng tiền bạc. Ðiều đó đúng.
- Thánh giá là phương tiện tranh
đấu.
- Thánh giá có thể làm duyên cớ
cho lòng thèm muốn tham lam.
- Thánh giá có thể để lôi cuốn,
quyến rũ người khác.
- Thánh giá có thể bị quên lãng
ngoài cánh đồng.
- Thánh giá cũng được gìn giữ cẩn
thận trong tủ sắt khóa kín.
- Thánh giá để phân biệt chức vị
trong xã hội.
Một câu hỏi mà có quá nhiều câu
trả lời đúng thì câu trả lời thường là sai. Vì câu trả lời
đúng nhất chỉ có một. Không bao giờ có hai cái đẹp nhất cũng như chẳng bao
giờ có hai điều đúng nhất.
Người ta không thể tranh luận về
thánh giá. Kẻ dùng thánh giá làm phương tiện tranh đấu thì không
thể chấp nhận thánh giá là để đóng đinh mình. Kẻ muốn lấy
thánh giá để làm dáng thì đối với họ thánh giá chỉ có nghĩa khi dùng để trang
điểm. Ai chọn thánh giá để phân biệt mình với kẻ khác tôn
giáo thì thánh giá mang mầu sắc một ký hiệu. Mỗi người nhìn
thánh giá một cách khác nhau. Giá trị của thánh giá tùy thuộc cái nhìn của họ.
*
* *
Ðức Kitô nói về thánh giá như
sau: "Ai muốn theo Ta, hãy bỏ mình, vác thánh giá của mình mỗi ngày mà
theo Ta" (Lc 9,23). Vác thánh giá để đi theo một người chứ không phải để
thỏa mãn tò mò về một người. Như thế thánh giá không phải là một định nghĩa để hiểu
biết bằng trí tuệ mà phải hiểu bằng lối sống. Bởi đó, kẻ
không theo Ngài thì sự hiểu biết tri thức về thánh giá chẳng có ý nghĩa gì. Kẻ đã theo Ngài
thì không cần tìm định nghĩa cho thánh giá. Vì đã theo
Ngài thì biết thánh giá là gì rồi. "Về phần tôi, ước chi tôi đừng có vinh
quang nơi một điều gì, trừ phi nơi thập giá của Chúa chúng ta" (Gal 6,14).
Tôi nói với người ta về thánh
giá. Tôi cũng nghe kẻ khác nói với tôi về thánh giá. Tôi nhìn thánh
giá mỗi ngày mà tôi đâu thấy vinh quang. Cuộc sống vẫn đầy rẫy trầm luân của nó. Như vậy thánh
giá nào mới cho tôi hy vọng?
Giữa bao nhiêu lọai thập giá,
thánh Phaolô chọn có một. Ðó là thập giá của Chúa chúng ta.
Như thế, không phải thập giá nào
cũng có vinh quang. Ðiều ấy cũng hàm ý là có nhiều thánh giá giả. Nếu phân biệt
được thánh giá thật giữa thánh giá giả thì người ta sẽ hiểu được vấn đề sau
đây.
Vấn đề là người ta phàn nàn về
thánh giá. Khi gặp điều bất hạnh, người ta hay nói: Ðời tôi khổ
quá! Chúa gửi thánh giá cho tôi!
Phúc Âm kể rằng Chúa bị điệu ra
công trường, bị nhổ vào mặt, bị xỉ nhục, bị tát, bị đội vòng gai, bị cười. Người ta làm
thập giá, bắt Ngài vác đi rồi đóng đinh Ngài trên thập giá đó (Mc 15,16-20; Mt
27,27-31; Yn 19,1-3). Như thế, thập giá trong ý nghĩa bất hạnh là sản phẩm của
con người. Con người đã có sáng kiến chế ra thập giá để đóng đinh
Chúa. Nếu thập giá là sản phẩm của con người thì phải
nói con người đã gởi thập giá cho Chúa, chứ Chúa làm gì có thập giá mà gởi cho
con người?
LM Nguyễn Tầm Thường S.J
trích trong “Nước Mắt và Hạnh Phúc”