LỜI AI VANG VANG…
Tại
sao một số tu sĩ hôm nay khi nói và viết về đời sống thánh hiến thì mang một
màu sắc có vẻ bi quan? Có lẽ là do nhìn thấy con số ơn gọi ngày càng giảm sút?
Hay phải chăng là do thấy thế hệ tu sĩ trẻ bây giờ không có những biểu hiện “ngoan
ngoãn” ? Cũng có thể là do hoàn cảnh xã hội hôm nay đã và đang tiếp tục bị tục
hóa?...... Có quá nhiều lý do để lo lắng cho tương lai đời tu.
Trong
bối cảnh như thế, lời mời gọi của Đức Thánh Cha Phanxico thật đáng để những người
đang sống đời thánh hiến cần phải suy nghĩ. Thật vậy, Đức Thánh Cha mời gọi các
tu sĩ trở thành những người “đánh thức thế giới”. Cụm từ này ngay lập tức làm
ta suy nghĩ rằng thế giới này đang ngủ quên, do đó mới cần được dánh thức. Vậy
cần đánh thức như thế nào? Nói thôi đã đủ chưa? Câu trả lời là chưa đủ. Nói là
một điều cần thiết nhưng sống điều mình nói còn cần thiết hơn. Người ngôn sứ là
người như vậy, phải làm được cả hai điều này thì mới là người ngôn sứ đích thực.
Vậy người ngôn sứ cần nói gì và sống gì đây? Trả lời được câu hỏi này thì cũng
trả lời được cho vấn nạn cho tương lai đời tu.
1.
Khởi đi từ các lời khấn
Để
“đánh thức thế giới”, người tu sĩ nói chung và người nữ tu nói riêng cần phải
vượt qua được những thách đố trong đời sống của mình. Thách đố này quan trọng,
vốn đã cũ nhưng với xã hội hôm nay thì đòi buộc người tận hiến phải can đảm vượt
qua. Đó chính là những thách đố liên quan đến các lời khuyên phúc âm mà các tu
sĩ tuyên khấn.
Thật
vậy, bản chất cảu lời khấn tuân phục là ta từ bỏ ý riêng để vâng theo ý Chúa qua
các bề trên chính thức và hợp pháp của Dòng. Khi nói lên lời cam kết này, tu sĩ
đã chấp nhận để cởi bỏ nơi mình sự tự do để định đoạt đời mình. Đây là một điều
khó khăn, nhất là trong bối cảnh xã hội hôm nay, con người đẩy tự do của mình
lên tới đỉnh điểm để khẳng định cái tôi của mình. Thật ra, đề cao tự do là một
giá trị tốt gắn liền với việc tôn trọng con người. Ở đây, người tu sĩ sống đức
vâng phục nhằm giới thiệu Đức Kitô là một gương mẫu trong việc tuân phục Chúa
Cha và đó là một sự tuân phục trong tự do thật sự.
Nền
văn hóa hưởng thụ ngày nay giản lược tính dục thành một thứ trò chơi và gây ra
vô số hậu quả về luân lý, đạo đức và tâm lý. Trong hoàn cảnh đó lại nổi bật lên
chứng tá sống động của các tu sĩ, đặc biệt là nữ tu, khi họ cam kết chỉ sống trọn
vẹn cho Thiên Chúa và từ chối hưởng thụ nhục dục. Đây là một chứng tá cần thiết
cho con người hôm nay hơn cả và dành cho mọi thành phần trong xã hội. Điều mà
con người cho là không thể thì chính các nam nữ tu sĩ đã cho thấy là có thể và
họ đang nêu lên những gương sáng sống động khi họ không đặt tình yêu của mình
vào một con người nhưng là mọi người, họ vẫn quân bình trong đời sống, trái tim
vẫn đập những nhịp đồng cảm với nhân loại. Nơi các nữ tu thì điều này càng rõ
ràng hơn, có lẽ vì Thiên Chúa phú bẩm cho họ có trái tim nhạy cảm và tình mẫu tử
sâu sắc. Đời sống độc thân của người tu sĩ hệ tại ở việc họ đón nhận được tình
yêu từ Thiên Chúa và từ tình yêu đó, họ được huấn luyện để am tường việc thế
nào là yêu thương người khác cách sâu sắc. Chính đời sống và việc làm của các nữ
tu như săn sóc người già, trẻ em mồ côi, chăm sóc và nâng đỡ những chị em lầm lỡ….đã
và đang trở nên lời ngôn sứ cho thế giới này.
Xã
hội và con người hôm nay đang ngủ quên trên những của cải vật chất và do đó, ai
có nhiều tiền bạc và của cải thì có tiếng nói và quyền lực. Thế mà các tu sĩ vẫn
can đảm thưa lên lời đáp trả với tất cả ý chí và tự do, đó là sống khó nghèo
theo gương Đức Giêsu. Lời khấn khó nghèo tự bản chất là việc người tu sĩ chấp
nhận từ bỏ ước muốn được sở hữu mọi của cải vật chất. Để nói và sống được điều
này không phải là dễ, vì xã hội hôm nay cái gì cũng nại đến tiền bạc và nó trở
nên thước đo giá trị con người. Sống khó nghèo là người tu sĩ chấp nhận sống
nghịch lại với nền văn hóa này và đồng thời đó cũng là lời phản bác lại với những
gì mà nền văn hóa này cho là cốt yếu và hạnh phúc. Khi sống khó nghèo, tu sĩ trở
nên lời ngôn sứ bằng việc chia sẻ với người nghèo, không chỉ trong phương diện
vật chất mà còn cả trong phương diện tinh thần.
Những
lời khuyên Phúc âm hôm nay cần được hiểu nhiều hơn về phương diện ý nghĩa đối với
đời sống thánh hiến cũng như sứ vụ mà đời sống này lăn xả vào. Lời khấn Tuân phục
được hiểu rộng hơn qua từ ngữ “lắng nghe”, như thế tu sĩ không chỉ làm theo
cách máy móc mà còn biết lắng nghe từ Đấng ban Lời và dám làm theo cũng như dám
chịu trách nhiệm. Lời khấn Khó nghèo được đặt trọng tâm ở sự trung thực và lời
khấn Khiết tịnh là ở việc mỗi tu sĩ trở thành con người yêu thương hơn và mở ra
hơn.
2.
Đời sống cộng đoàn – một chứng tá hữu hiệu
Hầu
hết các tu sĩ đều sống cộng đoàn. Đó có thể là một cộng đoàn hiểu theo nghĩa chặt,
là các tu sĩ sống và làm việc cùng với nhau. Nhưng cộng đoàn cũng có thể hiểu
theo nghĩa rộng hơn, đó là các anh chị em thuộc các Tu hội đời, họ sống ở gia
đình và làm việc theo nghề nghiệp riêng của mình. Tuy nhiên, tất cả đều là một
môi trường lý tưởng để trở thành người “đánh thức thế giới”.
Thật
vậy, chính trong môi trường này mà những lời khấn có một ý nghĩa thực tế hơn.
Nói cách khác, đây là nơi mà mỗi tu sĩ thực thi Lời khấn của mình. Đó là một sự
chia sẻ thời giờ, năng lực, cả con người và những gì chúng ta có như Đức khó
nghèo mời gọi. Đức khiết tịnh lại là một qui chiếu về một thái độ sẵn sàng yêu
thương, mở rộng mối tương quan mà các buổi họp cộng đoàn đã khơi lên. Đây cũng
là nơi mà Đức vâng phục tìm thấy một sinh lực sống mới mẻ như một lời đáp trả
cho tiếng gọi của Thiên Chúa và của tha nhân. Cộng đoàn không chỉ là nơi mà những
con người sống với nhau để cùng thực thi một tác vụ nhưng còn là nơi mà những
người sống trong đó được mời gọi để chia sẻ cùng một tầm nhìn và sẵn sàng cố gắng
hết sức để tầm nhìn đó được thực hiện.
Năm
1850, Hội dòng Đaminh Đức Mẹ Rất Thánh Mân Côi Monteils được thành lập. Cha
Gavalda nhìn thấy tình trạng mù chữ và sự phân biệt giàu – nghèo trong xứ sở
nên đã mời gọi sự cộng tác của cô cháu gái là Alexandrine và cũng tiếp tục với
tầm nhìn đó, các nữ tu trong những ngày đầu thành lập và cho đến bây giờ vẫn
cùng nhau chung sức đồng lòng để làm cho tầm nhìn đó trở thành những việc làm cụ
thể: dạy chữ cho người nghèo, không phân biệt kì thị giai cấp, ngôn ngữ, tôn
giáo…, ngôi nhà các Soeur ở phải là ngôi nhà ở giữa làng và hướng về làng.
Hôm
nay khi trở thành một nữ tu Đaminh Monteils, tôi cũng được mời gọi chung tay với
chị em trong Hội dòng để thực thi sứ vụ trở thành ngôn sứ. Bản lề của đời tu
không gì khác hơn chính là Lời khấn, Linh đạo và Cộng đoàn. Để sống và rao giảng
trong xã hội hôm nay, tôi không chỉ cần nắm được những lý thuyết và tuân giữ đầy
đủ mà quan trọng hơn là tôi hiểu được ý nghĩa và thường xuyên cật vấn mình là tại
sao mình sống như thế. Luôn bám chắc vào bản lề trên, tự khắc tôi và bạn sẽ cảm
thấy được sự cần thiết của việc thinh lặng, cầu nguyện, khổ chế và hi sinh.
Vai
trò ngôn sứ của các tu sĩ phải trải dài suốt cả đời thánh hiến. Sẽ không thiếu
những bước thăng trầm, không được lắng nghe nhưng lời ngôn sứ vẫn phải vang vọng
không ngừng. Đảm nhận vai trò ngôn sứ đồng nghĩa với việc đón nhận sự chống đối,
sự bách hại…như Thầy Giêsu đã từng nói với các môn đệ năm xưa. Cần lắm một tấm
lòng thủy chung của các nữ tu đối với Đấng Lang Quân. Các nữ tu đã từng được
coi là “ái nữ của Giáo hội”, và vẫn mãi giữ được vị trí này. Đời tu còn tồn tại
hay không chờ đợi chính câu trả lời nơi chứng tá và sứ vụ của các tu sĩ hôm
nay.
HOA ĐẤT
