Trong thực tế cuộc sống nhân sinh, tùy theo
mỗi thời đại, mỗi nền văn hóa, mỗi thể chế, những tương quan này đã chịu biết
bao thay đỗi. Trong bối cảnh văn hóa Á Đông xưa, người cha vẫn được nhìn nhận
như là thay Trời, nắm toàn quyền trong gia đình, thậm chí có toàn quyền trên sự
sống, sự chết của người con. Chúng ta cũng từng nghe câu chuyện Abraham sát tế
con mình là Isaac. Một cái quyền mà ngày hôm nay hầu như mọi pháp luật đã đều
bác bỏ. Đạo Hiếu là đạo khẳng định nhân tính con người. Kẻ bất hiếu vô đạo
không được một nền văn hóa nào chấp nhận, và nó bị loại trừ khỏi cõi nhân sinh.
Thế nhưng đạo hiếu cũng không thể miễn trừ cho con người phải coi xã tắc là
trọng, phải coi đạo Trời là lớn, từ đó con người nhiều khi phải vị nghĩa diệt
thân. Trong chừng mực nào đó, những quan niệm như vậy, tuy từng khống trị suy
nghĩ và lối sống bao thời đại, nhưng vẫn chỉ là những nỗ lực nhằm thiết lập
trật tự xã hội, gia đình và an sinh của mỗi con người. Và cũng chịu nhiều biến
động, khủng hoảng, kéo theo biến động và khủng hoảng toàn xã hội. Ngày nay, với
tuyên ngôn nhân quyền, với những thể chế dân chủ, một lần nữa những tương quan
thiết thân ấy đã có những thay đổi tận căn: trong đăng ký kết hôn, ngày nay
không thấy nói tới cha mẹ đôi bạn; trong giáo dục gia đình, cha mẹ không có
quyền đánh con... quyền cá nhân trở thành trung tâm của mọi quyền lợi và nghĩa
vụ.
Thực tế ấy, cho thấy những tương quan căn bản
làm nên cuộc sống con người luôn luôn phải tự điều chỉnh. Và Lời Đức Giêsu phải
được hiểu trong nỗ lực đem lại điểm quy chiếu chân thật nhất cho cuộc sống.
Trước khi nói tới chữ "Từ Bỏ", chúng
ta cần phải nhắm thẳng tới đích điểm mà Chúa nêu lên như là đối tượng của hành
vi "Từ Bỏ" này: "mà theo Thầy". "Theo Thầy" là đi
trên con đường đồng hành với Thiên Chúa để "Yêu Thương", "Hiến
dâng mạng sống vì anh em","Rửa chân cho nhau", "đón tiếp
anh em", để "cho một trong những kẻ bé nhỏ này uống, dù chỉ một chén
nước lã thôi, vì kẻ ấy là môn đệ của Thầy"... "Từ Bỏ" là để có
"Tình yêu" lớn hơn, "Tình Yêu" của chính Thiên Chúa
"Đấng Sáng Tạo", và đấy là trở về với Tình Yêu mà con người đã được
tạo dựng, đước trao ban, để là "Hình Ảnh" của Thiên Chúa. Tình Yêu
"mà bởi đó người nam đã bỏ cha mẹ mình, để kết hợp với người nữ...".
Thánh Phaolô đã nói về tình yêu ấy nơi người Kitô hữu như thế này "chúng ta
được dìm vào nước thanh tẩy, để thuộc về Đức Ki-tô Giê-su, là chúng ta được dìm
vào trong cái chết của Người sao? Vì được dìm vào trong cái chết của Người,
chúng ta đã cùng được mai táng với Người." Đi theo Đức Giêsu, tuy là phải
bỏ nhưng là để nhận lãnh gấp trăm "Và phàm ai bỏ nhà cửa, anh em, chị em,
cha mẹ, con cái hay ruộng đất, vì danh Thầy, thì sẽ được gấp bội và còn được sự
sống vĩnh cửu làm gia nghiệp." Đó là quy luật của Tình Yêu "Nếu hạt
lúa mì rơi xuống đất mà không thối rữa đi, nó chẳng sinh bông trái..."
Người môn đệ sẽ đón nhận mọi tương quan thân thiết nhất của mình trong Đức
Giêsu. Bài học này đã trở nên hiện thực dưới chân Thánh Giá: vào lúc đó cả
người mẹ, lẫn người môn đệ đã nghe lời gọi "Người ấy là con bà" và
"Người ấy là Mẹ con". Và chúng ta đã thấy ở đó Đức Giêsu đã đổi mới
mọi tương quan, làm cho nó mang chiều kích siêu việt của Tình Yêu Thiên Chúa,
trở nên nguồn sự sống và hạnh phúc thật cho nhân loại.
Quả thật, có thể con người vẫn cố chấp trong
nỗi hoài nghi đối với Tình Yêu sáng tạo của Thiên Chúa. Câu chuyện người đàn bà
giàu có Sunêm chỉ là trong muôn một. Nhưng Lời Chúa đã nên hiện thực nhờ niềm
tin của Êlisa, và Lời Chúa cũng đã nên hiện thực nhờ niềm tin của Đức Maria,
của mọi thế hệ môn đệ trong lòng Hội Thánh, mà gần đây nhất trong lòng tin của
Cha Thánh Pio, con người tuy giam hãm mình trong 4 bức tường khổ tu, lại làm
nên chung quanh mình một đại gia đình thân yêu, mà hằng triệu triệu con tim đã
say mến đến với Ngài.
Lm.
Giuse Nguyễn Hữu Duyên